Hoefbevangenheid zelf los je natuurlijk niet op met pillen en poeders. In de strijd tegen onderliggende oorzaken, klinische verschijnselen en complicaties zetten we medicijnen wél in. Vaak met succes en gericht op een specifiek probleem dat relevant is voor het type hoefbevangenheid dat je paard heeft. De dierenarts heeft nu aspirine voorgeschreven voor je hoefbevangen paard, pony of ezel. Aspirine? Voor een paard?
Wat is aspirine?
Aspirine, of acetylsalicylzuur, is een NSAID die wordt gebruikt om pijn te verlichten, koorts te verlagen, als ontstekingsremmer en om bloedstollingsproblemen te behandelen. Naar dat laatste gaan we als eerste kijken.
Trombocyten
Een aspect van ontstekingsreacties dat met het ontstaan van hoefbevangenheid in verband wordt gebracht zijn trombocyten (bloedplaatjes). Als trombocyten door een ontsteking geactiveerd worden gaan ze zich binden en klonteren. Deze klontering tot microtromboses kan voor verstoppingen in de haarvaten van de hoef zorgen. Trombocyten geven daarbij ook de neurotransmitter serotonine af, die een vasoconstrictieve (vaatvernauwende) werking heeft.
Stollingsremmer
Om microtromboses op te lossen kan een stollingsremmend medicijn voorgeschreven worden. Sommige dierenartsen kiezen hierbij voor aspirine. Dit medicijn heeft een remmend effect op de binding van trombocyten [1]. Het effect is echter van korte duur omdat aspirine in het paardenlichaam slecht opgenomen en vervolgens snel afgebroken wordt. Als er naast aspirine nog andere NSAIDs worden toegediend gaat de stollingsremmende werking nog sneller naar beneden.
Endocrinopathische hoefbevangenheid
Het is belangrijk je te realiseren dat er niet slechts één soort hoefbevangenheid bestaat. Sinds geruime tijd maken we een duidelijk onderscheid tussen SIRS-gerelateerde, traumatische en endocrinopathische hoefbevangenheid. Deze laatste vorm, die optreedt als gevolg van hormonale problemen (EMS:insulinedysregulatie), is waar ongeveer 90% van onze hoefbevangen paarden mee te kampen heeft. Activering van trombocyten en de erop volgende vorming van microtromboses vindt bij endocrinopathische hoefbevangenheid niet plaats. Van traumatische hoefbevangenheid is het nog niet bekend of stollingsproblemen een grote rol spelen.
SIRS-gerelateerde hoefbevangenheid
Alleen bij SIRS-gerelateerde hoefbevangenheid (ook sepsis-gerelateerde hoefbevangenheid genoemd) weten we dat stollingsproblemen voor veel problemen zorgen. Het gebruik van aspirine als stollingsremmer zou bij deze vorm van hoefbevangenheid dus logisch zijn. Daar moeten we wel bijzeggen dat de activering van trombocyten in dit geval een gevolg is van de ontsteking in het lamellenweefsel en geen oorzaak. Het bestrijden van deze ontsteking met een effectievere onstekingsremmer dan aspirine zou dan voldoende moeten zijn. Aspirine heeft namelijk de zwakste ontstekingsremmende werking van alle NSAIDs bij paarden.
Bloeduitstortingen
In het geval van een hoefbeenkanteling of een zinker zou aspirine misschien helemaal niet gebruikt moeten worden. De scherpe rand van het hoefbeen kan de bloedvaten in de zoollederhuid beschadigen. De stollingsremmende werking van aspirine leidt dan mogelijk tot bloeduitstortingen.
Werkt het?
Aspirine heeft zeker een anti-stollende werking, maar die blijkt bij paarden veel lager te zijn dan bij mensen. Een onderzoek uit 2017 zag bij 30% van de onderzochte paarden geen effect. Bij de resterende 70% was de werking van korte duur. De verminderde binding van trombocyten (microtrombose) liep bij die 70% ook erg uiteen [2].
Paracetamol
Ook voor koortsverlaging en pijnstilling zijn er betere medicijnen voorhanden dan aspirine. Sinds enige tijd weten we dat paracetamol ook effectief als pijnstiller toegepast zou kunnen worden [3]. Al is dat weer belastend voor de lever.
Maag-darmkanaalproblemen en niet-selectieve NSAIDs/aspirine
COX is een enzym dat betrokken is bij ontstekingen. Bepaalde NSAIDs kunnen COX remmen. Er zijn twee soorten COX. Dit zijn COX-1 en COX-2. Niet-selectieve NSAIDs en aspirine maken geen onderscheid tussen beide soorten. COX-1 draagt niet alleen bij aan ontstekingen maar is ook van belang voor het normaal functioneren van het maag-darmkanaal. Dit laatste raakt verstoord door de enzymremmende werking van de niet-selectieve NSAIDs. Het bestrijden van ontstekingen beïnvloedt dus onbedoeld de positieve werking van COX-1.
Je wilt meer weten
Hou je van dit soort uitgebreide en objectieve informatie over hoefbevangenheid?
‘Hoefbevangenheid : begrijpen, genezen, voorkomen’ staat er vol mee! 334 pagina’s met toegankelijke, wetenschappelijk onderbouwde kennis, inzichten en adviezen die jou en je paard gaan helpen.
