Het lymfestelsel
Door de bloeddruk in het bloedvatenstelsel wordt vocht door de vaatwanden van de haarvaten geperst. De uit de haarvaten geperste vloeistof heet weefselvloeistof.
Het lymfestelsel bestaat onder andere uit lymfevaten. Deze nemen weefselvloeistof op en voeren deze terug naar het bloedvatenstelsel. Zodra weefselvocht zich in een lymfevat bevindt wordt het lymfevloeistof of kortweg lymfe genoemd.
Lymfe bevat veel water en koolstofdioxide (koolzuur) en een kleine hoeveelheid zuurstof. Daarnaast bevat lymfe hormonen, antistoffen die gifstoffen neutraliseren (antitoxinen), zouten, enzymen en een bepaald soort witte bloedcellen (lymfocyten) die een rol spelen in de afweer tegen ziektekiemen. Tenslotte kunnen we veel afvalstoffen, beschadigde cellen, virussen en bacteriën in de lymfevloeistof vinden.
Belangrijke functies van het lymfestelsel zijn:
- afvoer van weefselvloeistof,
- transport van witte bloedcellen,
- afweer, en
- afvoer van afvalstoffen.
Het lymfestelsel heeft geen pomp, zoals het bloedvatenstelsel dat wel heeft. Lymfe wordt onder andere voortgestuwd door samentrekking van de skeletspieren, waar de lymfevaten tussendoor lopen, en door ritmische samentrekking van de lymfevaten zelf. Manuele lymfedrainage (MLD) is een massagetechniek, waarmee invloed uitgeoefend wordt op de lymfevaten. Dit gebeurt door de hierboven beschreven samentrekkingen met de handen te simuleren. Dit bevordert de opname en doorstroming van lymfe. Eventueel wordt met tape en speciale steunkousen gewerkt om het effect van de massage langer te laten voortduren.
MLD en hoefbevangenheid
Recent onderzoek laat zien dat toepassing van MLD in de acute fase van hoefbevangenheid resulteert in sneller herstel en beperking van schade aan weefsels in de hoef 1. Dit zou kunnen komen doordat MLD zorgt voor een betere afvoer van ontstekingsmediatoren, zoals cytokines en adipokines. In ‘Hoefbevangenheid – begrijpen, genezen, voorkomen’ kun je lezen hoe cytokines bepaalde pro-enzymen (MMPs) kunnen activeren, waarmee ze bijdragen aan het ontstaan van hoefbevangenheid. Bepaalde adipokines verlagen de insulinegevoeligheid. Een versnelde afvoer ervan zou dus gunstig zijn voor insulineresistente paarden. Een verminderde ontstekingsreactie resulteert daarnaast in minder ontstekingsresten en necrotisch weefsel en minder pijn.
MLD verlaagt de bloeddruk en vermindert oedeem, waardoor de druk in de hoefcapsule afneemt. Dit heeft een positief effect op de doorbloeding van de lederhuidlamellen en zorgt eveneens voor minder pijn. Ook lijkt er een verband te bestaan tussen MLD en een verbeterde suiker- en vetstofwisseling. Net als andere oppervlakkige massagetechnieken reactiveert MLD bovendien indirect het parasympatisch zenuwstelsel. Dit deel van het autonome zenuwstelsel beïnvloedt verschillende orgaansystemen zodanig dat het lichaam in een toestand van herstel komt.
Specifieke toepassingen
Ook kan deze therapie helpen om spierbevangenheid te voorkomen. Aangezien spierbevangenheid kan leiden tot hoefbevangenheid kan MLD hier een preventieve rol spelen.
Een andere specifieke preventieve toepassing van MLD betreft grote koudbloedige trekpaarden met chronisch progressieve lymfoedeem (CPL). Deze aandoening heeft hoefbevangenheid als mogelijke complicatie. MLD is een veelgebruikte therapie bij deze paarden, die daarmee hoefbevangenheid zou kunnen voorkomen.
Kritiek
Het onderzoek, waarop deze conclusies gebaseerd zijn, is uitgevoerd met een erg beperkte onderzoekspopulatie. Ook was er geen controlegroep. Vooral dit laatste geeft ruimte aan twijfel of de positieve uitkomsten niet te danken kunnen zijn aan de veronderstelde – maar evenmin bewezen – effecten van massage in het algemeen. Het wachten is op gedegen dubbelblind gerandomiseerd onderzoek met controlegroep, waarna – in geval van een significant positieve uitkomst – een brede toepassing van deze therapie kan plaatsvinden.
Je wilt meer weten
Hou je van dit soort uitgebreide en objectieve informatie over hoefbevangenheid? ‘Hoefbevangenheid : begrijpen, genezen, voorkomen’ staat er vol mee! 334 pagina’s met toegankelijke, wetenschappelijk onderbouwde kennis, inzichten en adviezen die jou en je paard gaan helpen.
