Ondersteunende zorg is bedoeld om de ziekteverschijnselen en de bijwerkingen van de behandeling te verzachten. In het geval van hoefbevangenheid hebben we het dan vooral over paarden die zo zwaar hoefbevangen zijn, dat ze niet lang kunnen staan of zelfs helemaal niet meer overeind komen. Meestal zal de dierenarts zo’n paard in een kliniek willen zien. Als je, om wat voor reden dan ook, zelf de zorg op je neemt, zijn dit de maatregelen die je kunt nemen om hem zo goed mogelijk te helpen.
Doorliggen
Bij paarden die langdurig liggen kunnen zowel problemen met de ademhaling en de bloedsomloop als pijnlijke doorligwonden (decubitus) ontstaan. Doorligwonden (ook doorligplekken genoemd) zien we aan de gewrichten (heup, schouder, sprong, knie, kogel) en aan het hoofd. Elke 2 tot 3 uur zal je het paard moeten helpen van positie te veranderen. Probeer hem zo veel mogelijk in borstligging te houden.
(foto: Wesley De Candt)
Deken
Gebruik als bescherming een elastische spandex paardendeken die je vast kunt maken met klittenband. Metalen of harde plastic sluitingen kunnen het paard verwonden. Dit geldt ook voor de randen en sluitingen van hoefschoenen.
Hygiëne
Breng een dikke laag bodembedekking aan. Je paard ligt het liefst op 30 centimeter stro of zaagsel met een toplaag van veenmos. Houd de plek waar hij ligt goed schoon. Haal vuile bodembedekking, urine en mest direct weg na het ontlasten. Maak het geslachtsorgaan en omliggende huid schoon met lauw water en groene zeep na het urineren. Schud de bodembedekking een paar keer per dag op. Ontstaan er, ondanks deze voorzorgsmaatregelen, toch drukplekken, maak deze dan schoon en smeer ze in met een vette, niet geparfumeerde, huidzalf.
(foto: Blackout_Photography)
Hoefschoenen
Heeft je paard lange tijd hoefschoenen aan, gebruik dan hoefsokken, bandages, tape of schapenwol om de kroonrand, kootholte en hoefballen te beschermen. Je voorkomt er mee dat het gaat broeien of schuren in de hoefschoen.
(foto: lopenzonderblaren.nl)
Vliegen
Hang een anti-insectenlamp op om te voorkomen dat je paard door vliegen wordt belaagd. Doe hem eventueel een vliegenmasker op. Houd zijn ogen goed schoon. Door het lange liggen kunnen er stofdeeltjes of zaagsel in zijn ogen of luchtwegen komen.
Temperatuur
Zorg dat de omgevingstemperatuur laag is. Een liggend paard kan zijn hitte moeilijk kwijt raken, zeker als hij koorts heeft. Als het paard minder zweet, is het risico op het ontstaan van doorligwonden kleiner. Frisse lucht is ook belangrijk. Stofdeeltjes kunnen de ademhaling moeilijker maken. Ventileer dus goed.
Veiligheid van je paard
Een paard dat niet of nauwelijks overeind kan komen, kan zich makkelijk verwonden. Vaak probeert hij van positie te veranderen door met enkel de voor- of achterbenen te ‘klauwen’. Hierdoor kan hij vast komen te liggen. Lukt het hem om overeind te komen, dan kan hij vallen doordat het evenwichtsgevoel verstoord is geraakt, de spieren stram zijn geworden na het lange liggen en doordat de voeten te pijnlijk zijn.
(foto: Chase Clark)
Camera
Controleer regelmatig of je paard nog veilig en comfortabel is. Installeer een observatiecamera. Sommige paarden reageren anders in de aanwezigheid van mensen dan wanneer ze denken dat er niemand kijkt. In dit laatste geval laten ze soms andere of meer pijnreacties zien. Bij een dreigende kroonrandseparatie of kroonlederhuidprolaps gaan sommige paarden knabbelen aan de hoef. Ook de eerste tekenen van koliek door het lange liggen wil je graag op tijd zien.
Veiligheid van jezelf
Denk ook aan je eigen veiligheid en die van de dierenarts en hoefverzorger. Een omvallend paard komt hard aan. Zorg dat de plek waar je paard ligt ruim is en haal voorwerpen waar hij zich aan kan verwonden weg. Betonnen of bakstenen wanden bedek je met hout, isolatieplaten of zeil.
Voeding
Geef je paard arm hooi of geweekte bietenpulp, een liksteen en drinkwater. Bij een paard dat niet overeind komt, blijf je zitten totdat hij gedronken heeft, waarna je de emmer weghaalt. Wil hij niet drinken in jouw aanwezigheid, ga dan even weg en kom even later terug om de emmer weg te halen. Je wilt niet dat hij zich bezeert aan een lege emmer. Dit doe je op zijn minst elke twee uur.
Fysiek en mentaal welzijn
Houd goed in de gaten of er veranderingen zijn in de fysiologische kenmerken (sterke polsslag, spiertrillingen, zweten, uitdrogingsverschijnselen, verwijde pupillen, overmatige doorbloeding van het oogslijmvlies, verwijde neusgaten, platliggende oren, toename van de ademhalingsfrequentie, verhoging van de lichaamstemperatuur) of het gedrag van je paard (prikkelbaar, angstig, teruggetrokken, vermoeid, zuchten of kreunen).
Pijn
De hoeveelheid pijn van je paard kun je inschatten met behulp van de ‘paard grimas-schaal‘. Geef opvallende veranderingen direct door aan je dierenarts. Met name veranderingen in de polsslag (digitale pols) en ademhalingsfrequentie zijn belangrijk.
Prooidier in nood
Een prooidier dat niet meer uit de voeten kan, voelt zich extra kwetsbaar. Breng tijd bij hem door en spreek hem bemoedigend toe. Sociale interactie -ook met de verzorger- is voor een paard erg belangrijk. Hij voelt er zich beter door. Wie zich beter voelt, geneest beter. Zelfs als dit niet waar zou zijn, dan zullen je eigen motivatie en doorzettingsvermogen in de strijd tegen de hoefbevangenheid er groter door worden.
Je wilt meer weten
Hou je van dit soort uitgebreide en objectieve informatie over hoefbevangenheid? ‘Hoefbevangenheid : begrijpen, genezen, voorkomen’ staat er vol mee! 334 pagina’s met toegankelijke, wetenschappelijk onderbouwde kennis, inzichten en adviezen die jou en je paard gaan helpen.
Tekst: Remco Sikkel
