Psylliumvezel is een populair supplement bij paarden, vooral omdat het goed werkt bij het behandelen en deels voorkomen van zandkoliek. Maar psyllium, ook wel vlozaad genoemd, biedt meer voordelen dan alleen ondersteuning van de maag-darmgezondheid. Zo weten we bijvoorbeeld dat bij mensen psyllium een positief effect kan hebben op de insulinegevoeligheid, de bloedsuikerspiegel en het lichaamsgewicht [1]. Maar hoe zit dat bij paarden?
Onderzoek naar de effecten van psyllium bij paarden
Uit onderzoek uit 2011 blijkt dat paarden die gedurende langere tijd psyllium als voedingssupplement krijgen, lagere bloedsuiker- en insulinewaarden hebben [2]. Dit effect werd gemeten na het eten van suikerrijk voedsel. Bovendien waren de pieken in de bloedsuikerspiegel lager bij paarden die psyllium kregen. Daarom kijken we met interesse naar het gebruik van psyllium voor paarden met EMS (Equine Metabool Syndroom), vooral omdat insulinedysregulatie een groot onderdeel uitmaakt van deze stofwisselingsstoornis.
Effecten op de bloedsuiker- en insulinewaarden na voedselinname
In het onderzoek werd het effect van psyllium op de bloedsuiker- en insulinewaarden bekeken. Paarden kregen 60 dagen lang dagelijks psyllium, in hoeveelheden variërend van 90 gram tot 270 gram per dag, samen met een rantsoen van hooi en krachtvoer (granen). De resultaten van dit experiment toonden aan dat paarden die psyllium kregen lagere bloedsuiker- en insulinespiegels hadden na het eten van suikerrijk voedsel, vergeleken met paarden die geen psyllium kregen (de controlegroep).
Effecten na een suikerinfuus
In een tweede experiment in dit onderzoek werden de effecten van psyllium op de bloedsuiker- en insulinewaarden gemeten nadat hun bloedsuikerspiegel met een suikerinfuus kunstmatig verhoogd was. Hieruit kwam naar voren dat paarden die psyllium hadden gekregen lagere pieken in hun bloedsuikerwaarden hadden, terwijl insulinepieken vergelijkbaar waren met die van de controlegroep en dus niet lager waren.
Beperkingen van het onderzoek
Hoewel deze resultaten wat betreft bloedsuiker interessant zijn, is het belangrijk te vermelden dat de paarden in het onderzoek gezond waren en geen insulineproblemen of overgewicht hadden. We weten dus niet of dezelfde effecten ook optreden bij paarden met EMS/insulinedysregulatie, overgewicht of andere stofwisselingsproblemen.
Los daarvan weten we natuurlijk ook al heel lang dat paarden niet met suikerrijke maaltijden gevoerd moeten worden. Psyllium geven na een bak krachtvoer, om pieken in suiker te beperken, is als water naar de zee dragen. Gelukkig zijn de onderzoekers daar ook van overtuigd. Ze zeggen in hun publicatie: “De ideale omstandigheden voor de fysieke, mentale en spijsverteringstoestand van een paard is om de hele dag door naar believen volgroeid weidegras van gemiddelde kwaliteit te grazen.”
(foto: www.freepik.com)
Effect op lichaamsgewicht en vetverdeling
Een eerder onderzoek uit 2009, uitgevoerd door dezelfde onderzoekers, keek niet alleen naar suiker en insuline, maar ook naar lichaamsgewicht (obesitas) en nekomvang (vetophoping c.q. adipositas). De uitkomst was in tegenstelling tot wat we van mensen weten, dat het lichaamsgewicht niet afnam bij supplementatie met psyllium. De nekomvang nam bij de behandelde paarden in dit onderzoek zelfs iets toe [3].
Het effect op suiker en insuline was trouwens ook niet overtuigend. Insulinepieken waren zelfs hoger bij de behandelde paarden dan bij de paarden uit de controlegroep. Omdat de onderzoekers dachten dat dit allemaal het gevolg zou kunnen zijn van het kleine aantal paarden in het onderzoek, verdubbelden ze dit van 8 naar 16 in het onderzoek uit 2011.
Psyllium en grazen op suikerrijk gras
Een promotie-onderzoek uit 2013 keek naar het effect van psyllium op bloedsuiker, insuline en overgewicht bij paarden die suikerrijk gras eten. Dit is dus anders dan de paarden die maaltijden of een suikerinfuus kregen, zoals in de twee andere onderzoeken.
De onderzoekster zegt in haar proefschrift dat de gemiddelde glucosespiegel lager was bij de paarden die psyllium kregen. Het duurde ook langer voordat glucosepieken bereikt werden. Opvallend is dat zij insulinewaarden en -pieken wel zag dalen, met name bij ruinen. Er werden geen verbeteringen gezien in lichaamsgewicht, Body Condition Score (BCS), nekomvang (CNS) en vetophopingen bij de staart [4].
(foto: Tomasz Filipek)
Psyllium en bloedvervetting bij EMS-paarden
Paarden met EMS hebben vaak verhoogde bloedvetwaarden (bloedvervetting). Met name de zogeheten triglyceriden zijn verhoogd (hypertriglyceridemie). Hypertriglyceridemie kan de insulinegevoeligheid verminderen. Een onderzoek uit 2013 vond dat de hoeveelheid van deze bloedvetten lager waren bij paarden die een maand lang psyllium hadden gekregen als voedingssupplement [5].
Kortom
Psyllium kan mogelijk helpen bij het reguleren van bloedsuiker en bloedvetwaarden bij paarden, maar heeft geen overtuigend effect op gewicht of insuline bij paarden met EMS.
Bijwerkingen
Psyllium heeft een heel sterk absorptievermogen. Als het in droge vorm wordt gegeven, kan het in het maag-darmkanaal van het paard grote hoeveelheden vocht opnemen. Dit kan leiden tot ernstige verstoppingen. Meng psyllium daarom altijd goed met water voordat je het aan je paard geeft. Langdurig of overmatig gebruik kan bij sommige paarden leiden tot irritatie van het darmslijmvlies, diarree en gasvorming.
De vliesjes van psylliumzaden kunnen bij mensen een allergische reactie op de luchtwegen veroorzaken. Hoewel dit bij paarden nog niet is aangetoond, lijkt het toch verstandig om dit in de gaten te houden [6].
Raadpleeg bij twijfel of je psyllium moet geven altijd een dierenarts of voedingsdeskundige voor advies op maat. Doe dit met name als je paard ook medicatie krijgt, aangezien het niet uit te sluiten is dat psyllium de werking ervan kan beïnvloeden.
Je wilt meer weten
Hou je van dit soort uitgebreide en objectieve informatie over paarden? Mijn boeken staan er vol mee! Toegankelijke, wetenschappelijk onderbouwde kennis, inzichten en adviezen die jou en je paard gaan helpen.
