Subklinische en laaggradige hoefbevangenheid

Een subklinische aandoening heeft geen herkenbare of waarneembare klinische verschijnselen. Vreemd genoeg komen we de term ‘subklinisch hoefbevangen’ her en der tegen met een beschrijving van prima zichtbare, diagnosticeerbare uitingen van hoefbevangenheid zoals een verbrede witte lijn, flares en laminitisringen. Dit zijn simpelweg klinische verschijnselen die duiden op schade aan de lamellenverbinding.

Afstervende cellen

Werkelijke subklinische hoefbevangenheid is de situatie waarin er al wel histologische veranderingen in de hoef plaatsvinden, zoals het afsterven van cellen in het basale membraan, maar deze nog niet klinisch vast te stellen zijn. Per definitie hebben we het hier dus over de ontwikkelingsfase van hoefbevangenheid. De erop volgende acute fase begint immers met het zichtbaar of meetbaar worden van de eerste klinische verschijnselen.

Seizoensgebonden aandoening

Paarden met EMS kunnen met subklinische hoefbevangenheid te maken krijgen als een seizoensgebonden aandoening. In maanden waarin de suikerwaarden in het gras omhoog gaan, speelt bij hen de aan EMS verbonden insulineresistentie op. Als gevolg treden er histologische veranderingen in de hoef op. De lamellen beginnen deels met onthechten, zonder dat de lamellenverbinding geheel verbreekt. Deze blijft zelfs grotendeels intact. De overgang van de ontwikkelings- naar de acute fase vindt niet plaats.

Zodra het gras weer minder suiker bevat of als de eigenaar er zorg voor draagt dat het paard ‘veilig’ eet, geneest het paard weer. In sommige gevallen heeft de eigenaar zelfs niet eens in de gaten dat zijn paard aan een episode van acute hoefbevangenheid is ontsnapt.

Leefomstandigheden

Ook een niet-seizoensgebonden verandering in leefomstandigheden kan dit effect hebben. Een insulineresistent paard dat veel beweegt, waardoor de negatieve gevolgen uitblijven, kan de ontwikkelingsfase ingaan als hij bijvoorbeeld verhuist naar een plek waar de huisvesting minder beweging toelaat.

Wat is EMS en insulinedysregulatie bij paarden?

Wil je het allemaal nóg beter begrijpen?
Lees dan dit artikel ook even.

Laaggradige hoefbevangenheid

In de Engelse literatuur komen we de benaming ‘low grade laminitis’ tegen. Dit is te vertalen met laaggradige hoefbevangenheid. De beschrijving omvat onder andere het optreden van ontsteking van de lederhuidlamellen of de zoollederhuid. Dit is een klinisch verschijnsel dat definieert dat de ziekte zich nu in de acute fase bevindt. Laaggradige hoefbevangenheid is daarmee een iets bredere definitie dan subklinische hoefbevangenheid.

Kreupelheid

Ook zien we het al dan niet optreden van kreupelheid als criterium gebruikt wordt om subklinische hoefbevangenheid van klinische hoefbevangenheid te onderscheiden. De grens ligt dan tussen Obel 0 -waarbij alle beweging probleemloos is- en Obel 1 – waarbij de eerste tekenen van kreupelheid zichtbaar worden.

Dit is een betwistbaar onderscheid. We zien paarden met een flink verbrede witte lijn die schijnbaar zorgeloos doorlopen. Nog onsystematischer is het onderscheid tussen ‘gevoelig’ en ‘kreupel’. Talloze paarden die altijd gevoelig op harde ondergronden lopen kunnen zo het predicaat ‘laaggradig hoefbevangen’ krijgen. Zij hebben echter vaak een beschadigde lamellenverbinding, flares, wellicht ontstoken lederhuidlamellen en zoollederhuid. Hier is niets laaggradigs aan. Deze paarden zijn hoefbevangen. Punt uit.

Alarmbel

Beide aanduidingen beschrijven het beginstadium van hoefbevangenheid terwijl hier al doelmatige terminologie voor bestaat (ontwikkelingsfase, acute fase). Toch moeten we deze termen niet afwijzen. Hun nut ligt in het waarschuwend karakter. De woorden ‘subklinisch’ en ‘laaggradig’ moeten een alarmbel laten afgaan. Je wilt niet dat de ziekte zich ontwikkelt naar ‘klinisch’ of ‘hooggradig’.

Ongeacht welke benaming je hanteert, er is ruimte voor verbetering als je de hoeven van je paard herkent in wat je hierboven hebt gelezen. Ga op zoek naar verbetering op het gebied van voeding, huisvesting, beweging en bekapping. Neem geen genoegen met bijna perfecte hoeven. Zorg dat je paard kerngezonde hoeven krijgt.

Je wilt meer weten

Hou je van dit soort uitgebreide en objectieve informatie over paarden? Mijn boeken staan er vol mee! Toegankelijke, wetenschappelijk onderbouwde kennis, inzichten en adviezen die jou en je paard gaan helpen.